De Pride Month dit jaar is alweer voorbij maar toch is het belangrijk om aandacht te blijven besteden aan queerheid en te werken naar een wereld waarin iedereen zichzelf kan zijn, ongeacht wie je bent of wie je liefhebt. In de aankomende tijd gaat de commissie Veiligheid en Welzijn een aantal artikelen publiceren waarin verschillende Orcanen hun verhaal doen over queer zijn, onder andere binnen de studenten- en roeiwereld. Hiermee hopen we de queer community een gezicht te geven, openheid te creëren over seksualiteit en gender en iedereen zich iets meer thuis te laten voelen.
Voor dit artikel is Sacha in gesprek gegaan met Fio (hij/hem). Fio is 22 jaar, vierdejaars Orcaan en studeert sociale geografie en planologie. Vandaag vertelt Fio over zijn gender journey en ervaringen als transman binnen de studenten- en roeiwereld.
Hoi Fio! Zou je jezelf kort even willen voorstellen?
Ja is goed! Ik ben Fio, 22 jaar, vierdejaars Orcaan en derdejaars sociale geografie en planologie student ja, wat wil je nog meer weten? Ik heb geroeid een paar jaar, heel kort. Nee ik vond roeien niet zo leuk, dus ik heb vooral commissie dingen gedaan. Ik heb twee jaar de commissie Veiligheid en Welzijn gedaan en ik heb even bij de CHR gezeten. En heb ik nog andere dingen gedaan? Ik weet het niet, ik heb een hele blackout haha! Ik heb compo ploegen gecoacht een paar jaar, dat een beetje.
Ik ben heel erg benieuwd naar wat jouw journey is geweest qua queerheid en in het specifiek gender. Zou je daar iets over willen vertellen?
Jazeker. Hoe dat is gelopen: ik kwam er in 2019 achter dat ik niet hetero was. Dat is dan een stukje seksualiteit. Ik heb nooit echt een label gegeven aan mijn seksualiteit want ik dacht ja, ik zie het wel op wie ik val. Ik heb wel meer moeite gehad met het accepteren van mezelf dan ik had verwacht. Ik deed altijd alsof het me allemaal wel heel makkelijk afging, maar uiteindelijk had ik toch best wel veel geïnternaliseerde homofobie. Gewoon een soort van dat gevoel dat het niet mocht ofzo of dat het geen optie was. Toen een jaar later, eind 2020, had ik een TikTok gezien van een non-binair persoon en toen dacht ik, oh? Ik voel me eigenlijk precies zo. Wat diegene zei bijvoorbeeld was “oh, mijn borstkas ziet er super plat uit in deze outfit” en dat ik dacht goh, dat heb ik eigenlijk ook wel eens dat ik dat dan heel nice vind. En zo is dat balletje gaan rollen.
“Ik deed altijd alsof het me allemaal wel heel makkelijk afging, maar uiteindelijk had ik toch best wel veel geïnternaliseerde homofobie”.
Het was ook vooral allemaal tijdens COVID dus ik had gewoon heel veel tijd om na te denken. Ik heb me toen een tijd geidentificeerd als non-binair maar dat voelde altijd niet helemaal kloppend. Ik snapte niet helemaal wat er was en ik vond het eigenlijk wel heel leuk als mensen me per ongeluk aanspraken als man. Dan dacht ik oh ik vind het wel leuk om mensen te verwarren, alleen durfde ik dus eigenlijk niet aan mezelf toe te geven wéér dat ik me eigenlijk een man voel. In mijn kringen is het beeld van namelijk best wel negatief vaak en ik dacht daar toen niet mee geassocieerd te willen worden. Maar ja, je kan gewoon je hele eigen invulling geven aan je genderidentiteit. Toen dacht ik van ja, ik voel me eigenlijk gewoon zo en dat hoeft niet te betekenen dat ik dan, om zo maar te zeggen, zo “kut” kan zijn als cis mannen omdat zij het “hele probleem” zijn van de maatschappij ofzo. En dus eind vorig jaar heb ik voor mezelf geaccepteerd van oké, ik voel me wel echt een trans man
“Ik snapte niet helemaal wat er was en ik vond het eigenlijk wel heel leuk als mensen me per ongeluk aanspraken als man.”
Heb je het idee dat er een verschil is tussen de “gewoonlijke” identiteiten van transmannen en cis mannen?
Ja, honderd procent. Ik volg best wel wat trans mannen op insta maar daar zit ook nog best wel veel toxic masculinity in, echt heel veel eigenlijk. Maar je hebt ook gewoon trans mannen die ook heel erg zijn van ja, ik identificeer me dan wel als hetero want ik val alleen op vrouwen. Dat vind ik dan eigenlijk altijd wel funny, want ze zijn wel heel queer en ze voelen zich ook altijd queer ook al lijkt het alsof ze dan een hetero relatie hebben. Maar ik denk dat het gewoon zo anders is omdat je een gemarginaliseerde groep bent en dus altijd in die minderheid gaat leven. Daardoor is het heel anders dan een cis man want je kan nog steeds best wel onveilig zijn in bepaalde situaties. Ook al lijkt het dan misschien alsof je een cis man bent, je kan je wel meer onveilig voelen nog denk ik. En misschien ook dat transmannen toch ook wat vrijer en opener zijn en denken over dingen.
We hadden het er net over dat je niet per se heel veel hebt geroeid nadat je als trans uit de kast was gekomen. Heb je alsnog bepaalde ervaringen binnen de studenten- en roeiwereld gehad wat betreft je gender?
Jawel want ik heb nog wel even geroeid sinds ik me identificeer als non-binair en dat is wel lastig want ik heb bijvoorbeeld meegedaan met het zomerroeien. Daar was het wel gewoon steeds van “dames” en dan dacht ik wel, oh… Maar dat was nog heel erg in het begin toen ik er echt nog helemaal niks over durfde te zeggen. Ik gaf het wel altijd aan voor de training maar dan wordt dat gewoon vergeten. Dat vond ik wel lastig, maar toen dacht ik ja oke, ik doe deze training nu even voor een paar uur, prima en dan is het ook weer klaar. Ik hield me er ook niet te veel mee bezig want ik dacht ja, het is ook niet echt een gevecht wat ik nodig vind om te vechten nu. Dan ga ik liever het gesprek aan met mensen op een andere manier. Op zich hebben de coaches er wel gewoon op gelet, maar het is wel gewoon een beetje lastig want waar kan je jezelf neerzetten? De sportwereld is sowieso extreem gegenderd, wat aan de ene kant wel logisch is maar het blijft ingewikkeld. Het gaat natuurlijk allemaal om prestatie, maar kijk bijvoorbeeld om als trans man mee te doen bij cismannen is eigenlijk gewoon triest want je komt niet mee omdat je in heel veel gevallen een heel stuk minder sterk bent. En stel dat je er bovenuit zou springen dan zouden ze zeggen, ja maar jij spuit testosteron dus daardoor zou je wel beter zijn. Maar andersom voor trans vrouwen is het denk ik veel erger als zij na hun puberteit in transitie gaan, want dan mogen ze echt niet meedoen omdat ze anders alle vrouwen verslaan. Maar dat is sowieso in de hele sportwereld, ik weet niet hoe dat in de roeiwereld gaat want ik heb daar te weinig kennis over.
“De sportwereld is sowieso extreem gegenderd, wat aan de ene kant wel logisch is maar het blijft ingewikkeld”.
Ik denk dat het veel meer opkomt de laatste jaren en er wordt veel meer over gesproken voor mijn gevoel. Maar er is gewoon te weinig kennis over op dit moment en te weinig voor gedaan. Het is ook een heel moeilijk onderwerp eigenlijk want ja, ik weet ook echt niet wat de ideale wereld dan zou zijn. Het gaat natuurlijk over competitie en wie de beste is dan. Maar ik heb zelf niet per se heel veel echt negatieve dingen meegemaakt binnen de roeiwereld, in ieder geval op Orca niet. Ja, mensen spreken je verkeerd aan, dat doet iedereen en heb je overal.
Heb je dat vaak dat je mensen moet verbeteren?
Een stuk minder. Het is wel echt veel, veel minder geworden sinds ik mijn voornaamworden heb veranderd naar hij/hem in plaats van die/diens, want hij/hem is gewoon natuurlijker voor mensen om te zeggen en die/diens nog niet. Dat is nog lastiger voor mensen qua grammatica en het voelt onnatuurlijker.
En binnen de studentenwereld, heb je daar ook positieve of negatieve ervaringen gehad?
Ja, ik heb wel wat mensen meegemaakt die vroegen of ze me niet gewoon kunnen aanspreken met ‘het’ ofzo of weet je, dat je dat soort gesprekken gaat hebben. Ik heb wel vervelende gesprekken meegemaakt en dat is vooral als je dan bij een borrel bent of mensen zijn een beetje lam, dan gaan mensen gewoon heel ongefilterd praten en dan kunnen ze echt wel botte vragen stellen. Ik ben helemaal open voor alle vragen die je wil stellen en ik beantwoord ze ook ongeveer allemaal. Maar bij sommige mensen denk ik van ja, en dan zeg ik ook, ik ga dit gesprek gewoon echt niet met jou voeren want dat heeft geen zin, dan kom je er niet uit.
“Ja, ik heb wel wat mensen meegemaakt die vroegen of ze me niet gewoon kunnen aanspreken met ‘het’ ofzo”.
Aan de andere kant, mijn vriendin zit bij Veritas en we hebben wel eens dingen gedaan met haar club en dan bijvoorbeeld date diners waar ook mensen van het corps bij zijn. Dan was ik soms best wel zenuwachtig om dat soort jongens te ontmoeten, mensen die een beetje in de corporale wereld zitten. Want ik dacht dat ik me bij dat soort mensen al sneller onveilig voel omdat het gewoon een wereld is waar ik helemaal niet in zit. Maar ik heb best wat gesprekken gehad met die gasten en zij waren zó lief dat ik dan echt dacht van wow, dit had ik totaal niet verwacht. Dus je hebt er natuurlijk ook gewoon hele fijne mensen tussen zitten, dat is dan ook mijn vooroordeel. Maar juist de gesprekken met die mensen waren een soort van extra bevestigend voor mijn gevoel. Dan dacht ik van oh ja, als jullie mij zelfs accepteren, dan kan ik dat voor mezelf denk ik ook wel. Dat waren echt de fijnste gesprekken eigenlijk en zij waren ook gewoon heel snel met “ah je bent zo’n chille gast,” waar ik dan dacht oh dit is zo wholesome ik smelt!
“Maar ik heb best wat gesprekken gehad met die gasten en zij waren zó lief dat ik dan echt dacht van wow, dit had ik totaal niet verwacht”.
Ik kan me ook wel inderdaad voorstellen, omdat zij bekend staan als een soort van “balletje/mannetje” dat je juist daardoor denkt van f*ck yeah.
Ja, honderd procent. Het zijn ook altijd momenten waarin er alcohol in het spel is en ik denk dat als ze nog nuchter zijn ze misschien meer die act hoog houden dan wanneer ze lam zijn, dat ze dan gewoon extra eerlijk zijn. Ik had ook een keer dat ik aan het praten was met een jongen die bij het corps zat en hij had een trans gast in zijn club. En hij was gewoon van ja, dit is echt een van mijn beste maten en we hebben het daar eigenlijk helemaal niet over want het is gewoon heel normaal. En toen dacht ik van wow, dat vind ik ook echt heel nice.
Oké, even een hele andere vraag. Wat vind jij het mooiste aan trans zijn?
Oh dat vind ik echt een hele leuke vraag. Ik denk dat ik een soort van diepgang in mijn leven kan vinden en een ander soort blijdschap. Transmensen leven in best wel erge ongelukkigheid, nou hele erge kan ik wel zeggen voor sommige mensen in ieder geval, dat je dan veel meer de kleine dingen gaat waarderen.
“Ik denk dat ik een soort van diepgang in mijn leven kan vinden en een ander soort blijdschap”.
Ik denk dat ik zo extreem veel blijer met mezelf kan zijn dan sommige mensen ooit zouden kunnen omdat ze niet weten hoe het is om je elke dag hyper bewust te zijn van je lichaam en van waar je je kut over voelt. Daardoor kan ik dus meer die diepgang vinden in mezelf en ook naar vrienden toe. Dat ga je dan in heel veel dingen merken van ja, ik waardeer het gewoon heel erg om mezelf te zijn en ik zou het echt niet anders willen.
Omdat je je langere tijd niet helemaal jezelf voelde, gendereuforie heet dat gevoel volgens mij toch?
Ja klopt! En ook omdat je van die lijp diepe dalen hebt en als je dan daar uit komt… Ik zit dan nu ook in een traject om aan de hormonen te gaan. Als ik dan eenmaal daar ben en dan een tijd aan de hormonen zit en topsurgery heb gehad, ik denk dat ik dan echt een soort van zó’n gigantisch nieuw level van blijdschap kan ervaren. Ik vind dát gewoon heel vet, dan denk ik ja, ik kan me zo gelukkig voelen.
Merk je dan ook dat je nu mentaal beter in je vel zit sinds je hebt geaccepteerd dat je transman bent?
Ja ik voel me echt véél beter, dat is echt niet normaal. Ik had niet verwacht dat het zoveel met me zou doen. Maar toen ik inderdaad eenmaal die acceptatie had en het dan ging uitspreken tegen mensen viel er gewoon zó’n enorme last van m’n schouders. Dat is echt lijp, had ik echt nooit verwacht. Ik snap het zelf ook gewoon niet, ik loop er soms ook helemaal op vast. Ik snap niet waarom ik me trans voel, hoe dat mogelijk is en hoe dat werkt. Maar dat hoeft ook niet, daar kan je echt helemaal op vastlopen.
“Maar toen ik inderdaad eenmaal die acceptatie had en het dan ging uitspreken tegen mensen viel er gewoon zó’n enorme last van m’n schouder”.
Je had het net ook over dat je een medisch traject in gaat, zou je het leuk vinden om dat een beetje uit te leggen hoe dat eruit ziet en hoe dat werkt?
In september 2021 heb ik me ingeschreven bij de VU in Amsterdam want dat is de grootste in Nederland, maar de wachttijd is twee jaar. Het is nu al twee jaar geleden bijna en ik heb nog steeds niks gehoord. Maar ik had me ook ingeschreven bij een andere kliniek, BuroJIJ. Ik had me daar in mei aangemeld en vorig jaar december had ik mijn intake, dus dat ging eigenlijk best snel. Daar heb ik dan een psychisch traject gedaan. Ze zeiden van ja, we vinden het heel k*t dat het moet, maar je moet dus een diagnose genderdysforie krijgen zodat het vergoed kan worden als je aan de hormonen of wat dan ook gaat. En als je niet een diagnose hebt, dan moet je het gewoon zelf betalen.
“Ze zeiden van ja, we vinden het heel k*t dat het moet, maar je moet dus een diagnose genderdysforie krijgen zodat het vergoed kan worden als je aan de hormonen of wat dan ook gaat”.
Nou ja, dat is allemaal heel krom maar ik vind het prima want ik denk, ik ga er gewoon wel doorheen. En het is fijn dat mijn kliniek er wel zo in staan van ja, wij staan er ook niet achter maar we moeten nu nog met het system meewerken want het kan nog op geen andere manier. Via hen heb ik dan een verwijzing naar een wat kleinere kliniek gekregen waar ik aan de hormonen ga en top surgery krijg. Het verschilt heel erg per kliniek hoe ze het doen want bij de VU hebben ze gewoon het psychische en medische allemaal bij elkaar, maar heel veel andere kleine klinieken werken dan gewoon samen.
Wel heel fijn dat het dan zo snel kon bij een andere kliniek.
Jazeker. Ik wil ook mijn eicellen laten invriezen want je wordt onvruchtbaar als je hormonen gebruikt. Als je zou stoppen met het gebruik van hormonen komt je hele cyclus weer op gang, dat vind ik wel echt heel lijp. Dan zou je gewoon weer een kind kunnen dragen als je dat zou willen, maar dat wil ik niet. En ik dacht van ja, ik vind het toch fijn ofzo om dan mijn eicellen ingevroren te hebben voor het geval dat ik kinderen wil. Maar dat duurde heel lang en daar moest ik zelf heel erg achteraangaan. Dat heeft echt het langst geduurd van alles maar daarvoor heb ik eind deze zomer mijn intake voor dus dat gaat ook wel weer heel hard. Ik denk dat ik eind dit jaar dan aan de hormonen kan beginnen. Je eicellen invriezen wordt ook vergoed, dat is echt heel nice. Veel mensen doen dat niet maar ik heb het gevoel dat ik het wil dus dan moet ik het ook maar doen.
Kijk je uit naar je hormoonbehandeling?
Ja, daar heb ik f*ucking veel zin in, dat wordt echt heel weird haha. Het is ook wel weer spannend ofzo ineens want het komt wel echt dichtbij nu. Ik ben alleen maar heel, heel enthousiast maar het is ook wel weer van wow, ik ga er gewoon echt heel anders uitzien en ik ga heel anders klinken enzo.
Denk je dat de hormoonbehandeling invloed gaat hebben op je gedrag en voorkeuren?
Ik denk dat de manier hoe je met emoties omgaat anders wordt, dus ik denk dat je je daardoor anders kan gaan gedragen maar je persoonlijkheid verandert natuurlijk niet. Daar was ik eerst wel bang voor, ik dacht wat nou als mijn normen en waarden veranderen maar dat gaat niet gebeuren. Ik was daar wel bang voor maar ik heb het met best wel veel transmannen erover gehad en ze waren van nee joh. Kijk, hoe je emoties voelt wordt anders. Best wat mensen hebben gezegd dat ze niet meer goed kunnen huilen ofzo, dat ze het gevoel hebben dat ze moeten huilen maar dat de tranen gewoon niet komen. En dat ze zich bozer voelen, dat ze meer agressie voelen ook daardoor maar dat waren dan de grootste dingen. Dan denk ik van ja, ach. Het is ook iets waar je gewoon mee leert omgaan en waar je aanleg voor hebt enzo.
“Ik dacht wat nou als mijn normen en waarden veranderen maar dat gaat niet gebeuren”.
Als je je comfortabel voelt om het hierover te hebben, zijn er moeilijke momenten die je hebt meegemaakt?
Ik heb niet per se echt een specifiek moment, maar ik heb me wel gewoon weken of dagen dat ik me gewoon heel slecht voel in mijn lichaam en dan kan ik echt niet naar mezelf kijken in de spiegel. Ik vind het sowieso niet fijn om naar mezelf te kijken. Ik denk dat het moeilijkste vooral zit, dat heb ik de laatste tijd heel erg, als ik de week voordat ik ongesteld moet worden want dan heb ik heel erg die PMS. Dat vind ik gewoon echt heel k*t want dan word ik zo erg geconfronteerd met wat ik niet wil. Ik ga liever naar het vrouwentoilet maar ik ga ook liever niet naar het mannentoilet want dan kunnen mannen me nog wel aankijken van ja, wat doe jij hier? Ik krijg de laatste tijd vaker rare blikken bij het vrouwentoilet dan bij het mannentoilet, dat vind ik ook wel funny. Maar als ik ongesteld ben dan moet ik geforceerd naar het vrouwentoilet omdat er daar prullenbakjes zijn en in het mannentoilet niet. Je hebt ook wel natuurlijk manieren om dat anders te doen. Dat soort weken zijn gewoon heel zwaar omdat ik dan ook veel prikkelbaarder ben en ik kan andere dingen ook gewoon niet zo goed aan dus als ik dan gestrest ben wordt het alleen maar erger. Het versterkt elkaar alleen maar dus ik denk dat dat de vervelendste momenten zijn.
“Ik krijg de laatste tijd vaker rare blikken bij het vrouwentoilet dan bij het mannentoilet”.
Dat kan ik me heel goed voorstellen inderdaad. Oké nog een laatste vraag: wat voor tips of advies of gewoon woorden zou je willen zeggen tegen mensen die zelf aan het nadenken zijn over hun genderidentiteit?
Nou dat vind ik altijd wel heel leuk. Je hoeft niet zo streng voor jezelf te zijn. Wees mild naar jezelf en het heeft geen haast. Als je bang bent voor wat andere mensen ervan vinden hoef je het niet met mensen erover te hebben. Je kan altijd communities opzoeken, er zijn genoeg dingen op bijvoorbeeld Facebook en Instagram waar je je bij kan aanmelden en met soortgelijken kan praten. Zoek fijne mensen op met wie je het erover kan hebben. Maar ik denk wat ik echt heel graag wil meegeven is dat het volledig je eigen proces is en dat je het dus gewoon lekker op je eigen tempo mag doen.
“Je hoeft niet zo streng voor jezelf te zijn. Wees mild naar jezelf en het heeft geen haast”.